Culturele activiteit 2

Molkbus

Inleiding

Voor mijn tweede culturele activiteit ben ik naar Sumar gegaan om een monument te bekijken. Ik ben naar het monument ‘Molkbus’ geweest. Ik heb voor dit monument gekozen, omdat ik (toen ik nog jonger was) in Sumar woonde en we bij dit monument altijd de dodenherdenking hielden. Ook met de basisschool maakten we het monument altijd schoon en mochten we tijdens de dodenherdenking de vlag hijsen, een gedicht voorlezen, een krans leggen enz.

Ik vind dit een bijzonder monument omdat op deze plek een boer uit Sumar is doodgeschoten door de Duitsers en ook omdat ik het belangrijk vind om de doden te herdenken die zijn gevallen tijdens de oorlog.

Activiteit

Het monument ‘Molkbus’ is een oorlogsmonument waar de slachtoffers van de oorlog worden herdacht. Het monument is in 1996 onthult en is door de scholen geadopteerd. De scholen zorgen ervoor dat het monument er netjes en verzorgd uitziet.
Het verhaal achter het monument ligt ook echt op de plaats waar het monument staat. Op die plaats is Freek Wijma namelijk op 4 mei 1943 overvallen. (In heel het land waren stakingen en in Friesland was dat de melkstaking, boeren leverden geen melk meer aan de fabrieken). De Duitsers vroegen of Freek die dag wel melk had geleverd aan de melkfabriek. Hij had geen melk geleverd en moest daarom naar de gevangenis in Leeuwarden. Omdat hij niet mee wilde werken werd hij op de plaats van het monument doodgeschoten. De dag na de dood Van Freek Wijma stopte de melkstaking en op 6 mei werd hij begraven in Sumar.

Analyse

De boodschap van het monument is de herinnering aan de melkstaking en de herdenking aan de doden in de oorlog
Het monument is een realistisch kunstwerk met een figuratieve werking, het beeld gaat namelijk over de melkstaking en je ziet in het kunstwerk ook een omgekiepte melkbus (de boeren gooiden de bussen melk van de wagen die naar de fabriek ging).
Het is van verschillende materialen gemaakt. De melkbus is van roestvrijstaal, de melk die eruit stroomt is geslagen uit steen en het voetstuk (waar het beeld op staat) is van beton en steen.
Het licht dat erop schijnt is het zonlicht, er is niet speciaal licht voor het monument geplaatst. Het hangt er dus ook van af hoe je bij het beeld staat en of je dan meelicht of tegenlicht hebt. Als de zon schijnt zie je  wel een schaduw van het beeld maar het heeft geen ingeslagen schaduw.
De kleuren van het kunstwerk zijn allemaal grijstinten, roestvrijstaal en grijze steen en beton. Het beeld is denk ik met grijstinten omdat het een monument is voor de doden in de oorlog en om die te herdenken (dus een nare herinnering). Als je dan een kleurrijk kunstwerk als monument neerzet is dat niet een goede keuze. Je kunt niet een leuk, vrolijk en kleurig kunstwerk plaatsen om nare gebeurtenissen in het verleden te herdenken.

Het monument is een driedimensionaal beeld met een gladde textuur (melkbus). De melk en het voetstuk zijn korrelig en ruw van textuur.

De compositie van het monument is een diagonaal gebouwd. Als je het beeld van de voorkant bekijkt loopt het van linksonder naar rechtsboven. Het beeld is zo gevormd omdat het een omgekiepte melkbus moet voorstellen.

Conclusie

Omdat ik vroeger in Sumar heb gewoond had ik dit monument al eens gezien en wist ik dus wel hoe het eruit zag. Omdat ik het al eens gezien heb had ik er ook geen verwachtingen van. Ik ben blij dat het monument er nog staat en ik hoop dat er nog altijd goed op gepast word. Ook hoop ik dat er nog vele herdenkingen plaats zullen vinden met veel mensen die er naartoe gaan.

Beeldende verwerking
Kijk voor de beeldende verwerking die bij dit verslag hoort bij 'Kunst 2'.

Bronnen

De bronnen die ik heb gebruikt bij het maken van dit verslag zijn:

https://www.friesarchiefnet.nl/index.php?view=article&id=102&option=com_content

https://www.sumar.nl/ons-dorp/fotorondrit/111-molkbus

en het boek: ‘Sumar yn’e oorlogstiid’ geschreven door Teade Smedes.